Betonun Bakımı

Betonu yeterli dayanım ve dayanıklılığa erişinceye kadar geçen sürede çeşitli olumsuz etkilere karşı korumak gerekir. Beton için uygun nem ve sıcaklık koşullarının oluşturulması yöntemlerine bakım (kür) diyebiliriz. Bu amaçla uygulanabilecek 4 çeşit kür yöntemi mevcuttur. 
 
1. Su Püskürterek Kür

• Özelikle kolon, perde, döşeme, kiriş, düşey ve yatay yüzeylere, kurumaya engel olacak ve sürekli ıslaklık sağlayacak şekilde su püskürtmek suretiyle uygulanan kür yöntemidir.
• Uygulanacak kür 7 günden az olmamalıdır. (Burada su püskürtme, özellikle ilk anlarda betona zarar vermeyecek, şerbetini götürmeyecek basınçlarda yapılmalıdır).

2. Islak Çuvallara Sararak Kür

• En etkili ve güvenli bir kür metodudur.
• Örtü kür başlangıcı olan dökümün hemen arkasından başlayarak kurumasına fırsat vermeden sürekli ıslatılır.
• Kür süresi 7 günlük yaşa eşdeğer basınç dayanımına ulaşıncaya kadar geçen süre olmalıdır. 

3. Örtü veya Püskürtme Membranı ile Kür

• Özellikle küçük boyutlu yapı elemanları geçirimsiz plastik örtülerle sarılarak korunurlar.
• Püskürtme membranı sıkıştırmanın ardından 3 – 7 saat sonra uygulanabilir.

4. Yapı Kimyasalı Malzemeleri ile Kür

• Uygun özellikteki kimyasal malzemelerle sürme veya püskürtme yöntemi ile uygulanan kür metodudur.

Beton ayrıca yeterli dayanım ve dayanıklılığa ulaşıncaya kadar bazı fiziksel ve kimyasal etkilere karşı da korunmalıdır. Bu etkiler;

Titreşim ve sarsıntılar,

• Darbe, ağır yük, araç trafiği,
• Hareketli sular,
• Sağanak yağmur,
• Şiddetli rüzgar,
• Aşırı soğuk, don,
• Aşırı sıcaklık yükselmesi,
• Zemin, su ve havadan gelebilecek zararlı kimyasal etkiler,
• Diğer mekanik etkilerdir.

Sıcak Havada Beton Dökümü

Beton dökümü sırasında ortalama hava sıcaklığının ardarda üç gün süre ile +30°C’nin üstünde olduğu durum döküm için sıcak hava koşullarını oluşturur.
Yüksek hava sıcaklığı, hidratasyonun hızlanmasına, kıvam kaybının artmasına, karışım suyu ihtiyacının artmasına, dayanım ve dayanıklılığın düşmesine ve buharlaşmanın artması ile büyük hacim değişikliklerine neden olduğundan, bu olayların olumsuz etkilerine karşı uygun önlemler alınmalıdır.
 
Sıcak havada beton dökümünde alınabilecek önlemler;

• Taze beton mümkün olan en kısa zamanda yerleştirilmeli, sıkıştırılmalı ve mastarlanmalıdır.
• Mümkünse döküm, günün daha serin saatleri olan gece yapılmalıdır.
• Dökümden önce kalıp ve döküm yerinin çevresi iyice ıslatılarak bölgede daha düşük sıcaklık ve nem sağlanmalıdır.
• Betonun yerleştirilmesinin hemen arkasından yapılan ilk mastarlamanın sonrasında, beton yüzeyine ayakla basıldığında 1-2 mm derinlikte iz bırakıldığı durumunda ikincimastarlama işlemi yapılmalıdır.
• İkinci mastarlamanın hemen arkasından su kürüne başlanmalı, en az 3 gün boyunca, aralıksız bütün beton yüzeyleri ıslak kalacak şekilde bol su ile sulanmalıdır. Dökümden itibaren en az 14 gün boyunca kurumasına fırsat vermeden, yüzeyler nemli olacak şekilde su kürüne devam edilmelidir. Kür suyunun sıcaklığı beton sıcaklığına oranla çok düşük olmamalı, özellikle priz aşamasında ve sonrasında beton sıcaklığına olabildiğince yakın olmalıdır.
• Kalıpsız yüzeylere su kürü uygulaması devam ederken, kalıplı yüzeyler unutulmamalı, kalıplarda nemli tutulmalıdır.
• Buharlaşma ve su kaybına karşı yüzeyler geçirimsiz örtüler, plastik örtü veya ıslak çuvallarla örtülmeli beton güneşin ve rüzgarın direkt etkisinden korunmalıdır. Özellikle çuvallar sürekli ıslak kalacak şekilde sulanmalıdır.
• Rüzgara karşı rüzgar koruyucular yerleştirilmeli, beton rüzgar etkisinden korunmalıdır.

 
Soğuk Havada Beton Dökümü

Beton dökümü sırasında ortalama hava sıcaklığının ardarda üç gün süre ile +5 °C’nin altında olduğu durum döküm için soğuk hava koşullarını oluşturur.
Soğuk havalarda sıcaklığın azalmasıyla çimentonun hidratasyonu yavaşlar. Yavaşlayan hidratasyon betonun dayanım kazanma hızını da azaltır.
Kalıp sökme süreleri uzar.
Taze betonun özellikle prizi esnasındaki donma çok tehlikeli tahribatlar yapabilir. Türk Standartları bununla ilgili olarak bazı sıcaklık sınırlandırmaları getirmiştir (Örneğin, En Büyük Agrega Tane Büyüklüğü 31,5 mm olan bir betonun -1°C ~ 5 °C arasındaki hava sıcaklığında taze beton karışım sıcaklığının en az 15 °C, yerleştirme sıcaklığının ise en az 13 °C olması). 
 
Soğuk havada beton dökümü sırasında alınabilecek önlemler;

Dökümden önce kalıba izolasyon yapılabilir. Dökümden hemen sonra da betonun açık yüzeyleri yalıtkan örtülerle örtülerek hidratasyon ısısının korunması sağlanır.
Kritik sıcaklarda (-5 °C’nin altı) kalıp ısıtılmalıdır. Beton dökülen kısımlar geçirimsiz örtü içerisine alınarak içerdeki havanın sıcaklığını en az +5°C’de muhafaza edecek ısıtma sistemi oluşturulması gerekir.
Sık donma - çözülme olaylarının görüldüğü durumlarda, ani sıcaklık değişikliklerinde koruma 7 ile 14 gün kadar uzatılmalıdır.
Beton dökümünün günün daha sıcak saatleri olan gündüz vakti tamamlanması avantaj sağlayacaktır.
Kalıp sökme süresi uzatılmalıdır. Beton dökümünden alınan numuneler, yapıdaki betonla aynı koşullarda kür edilerek beton dayanımı saptanmalı sonuca göre kalıp sökülmesine izin verilmelidir.